انجام تکالیف یکی از انتظارات مهم نظام آموزشی از دانش‌آموزان است. با وجود اهداف مختلفی که انواع تکالیف دنبال می‌کنند اما همگی یک هدف مشترک دارند و آن بهبود یادگیری دانش‌آموز و تثبیت آموخته‌های او در کلاس درس است. در این میان هرچند دانش‌آموز مستقیماً مسئولیت انجام تکالیفش را به عهده دارد و خود او باید در مورد چند و چون آن پاسخگو باشد، اما نباید نقش حمایتی و نظارتی والدین را نادیده گرفت. حضور کارآمد پدر و مادر در کنار دانش‌آموز و هدایت او در مسیر درست، منجر به مدیریت درست انجام تکالیف می‌شود و بازدهی حاصل از انجام تکالیف مدرسه را بالا می‌برد.
مشاکت والدین در فرایند انجام تکالیف
زمانی که والدین علاقه‌ی پویایی نسبت به تکالیف فرزندانشان نشان می‌دهند، فرزند آنها به نتایج بهتری در مدرسه دست خواهد یافت زیرا اشتیاق پدر و مادر برای درگیر شدن در فرایند تکالیف فرزندشان به او نشان می‌دهد که آنچه وی انجام می‌دهد، دارای اهمیت است.
البته مشارکت در فرایند انجام تکالیف فرزند بدین معنی است که پدر یا مادر باید ساعتها کنار فرزند خود بنشیند و تکالیف او را انجام دهد. والدین می‌توانند نقش حمایتی خود را با نشان دادن مهارتهای تحصیلی یا سازماندهی نشان دهند، پیچیدگی‌های یک مسئله‌ی دشوار را برای فرزندشان مشخص سازند و یا او را تشویق کنند که برای چند دقیقه دست از انجام تکلیف بردارد و به خودش استراحت بدهد. حمایت از فرزندان در انجام تکالیف حتی می‌تواند برای خود والدین نیز مفید باشد و باعث شود آنها هم از این رهگذر به دانش و اطلاعات خود بیفزایند.
10 نکته‌ی طلایی برای والدین
راهکارها و پیشنهادات زیادی برای تقویت نقش والدین در انجام هرچه بهتر تکالیف توسط دانش‌آموزان ارائه شده است، اما توجه به 10 نکته‌ی طلایی زیر می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن و به ساده‌ترین و ارزان‌ترین روش به والدین کمک کند تا نقش فعال و مثبتی در فرایند انجام تکالیف توسط فرزندشان داشته باشند و از اینکه فرزند آنها می‌تواند به اهداف موردنظر تحصیلی‌اش دست یابد، اطمینان حاصل کنند:
1. معلمان فرزند خود را بشناسید و بدانید آنها چه اهدافی را دنبال می‌کنند. در جلساتی که در مدرسه تشکیل می‌شود مانند جلسه‌ی اولیا و مربیان شرکت کنید و معلمان فرزند خود را ملاقات نمایید. دربارهی سیاستهای تکلیفی معلم از آنها سؤالاتی بپرسید و دربارهی نحوه‌ی مشارکت خود در فرایند انجام تکالیف فرزندتان با معلمان او مشورت کنید.
2. محیط مناسبی را برای انجام تکالیف فراهم کنید. اطمینان حاصل کنید که فرزندتان تکالیف خود را در محیطی انجام می‌دهد که از نور کافی برخوردار است. لوازم موردنیاز برای انجام تکالیف مانند مداد، خودکار، چسب و قیچی را در جایی قرار دهید که فرزندتان به راحتی به آنها دسترسی داشته باشد.
3. برنامه‌ی زمانی منظمی برای انجام تکالیف طراحی کنید. عوامل فیزیولوژیکی، توانایی‌های روانی، سبک زندگی، جو منزل و بسیاری عوامل دیگر سبب می‌شوند که دانش‌آموزان در انجام تکالیف خود از الگوهای خاصی پیروی کنند. بنابراین با توجه به عادات و ویژگی‌های فرزند خود ابتدا بهترین الگو برای انجام تکالیف او را شناسایی کنید و سپس برنامه‌ی منظمی طراحی کنید که فرزندتان بر اساس آن تکالیف خود را انجام دهد. برای مثال، برخی دانش‌آموزان پس از آمدن به خانه و صرف ناهار، ترجیح می‌دهند به سراغ تکالیف خود بروند درحالی‌که عده‌ی دیگری نیاز دارند پس از صرف ناهار ساعاتی را استراحت یا بازی کنند و پس از آن تکالیف خود را انجام دهند.
4. در برنامه‌ریزی به فرزند خود کمک کنید. مسلماً تمام تکالیف آسان نیستند و معلمان در مواقعی تکالیفی را برای دانش‌آموزان در نظر می‌گیرند که انجام آنها نیاز به صرف وقت و انرژی زیاد دارد. روزها و شبهایی که فرزندتان باید تکالیف سنگینی انجام دهد، او را تشویق کنید که تکالیفش را به بخشهای کوچک‌تر تقسیم کند تا بتواند به‌راحتی آن بخشها را مدیریت نماید. اگر لازم می‌بینید برای چنین مواقعی به همراه فرزند خود یک برنامه‌ریزی دقیق انجام دهید و در صورت امکان از او بخواهید به ازای هر ساعت درس خواندن 15 دقیقه استراحت کند.
5. عوامل برهم‌زننده‌ی تمرکز را به حداقل برسانید. تلویزیون، موسیقی با صدای بلند و تماسهای تلفنی باید در زمان انجام تکالیف دانش‌آموز به طور کامل حذف شوند تا تمرکز وی فقط و فقط روی انجام تکلیفش باشد. البته تماس با یک هم‌کلاسی و صحبت دربارهی نحوه‌ی انجام تکالیف می‌تواند مفید باشد. علاوه بر این، به حداقل رساندن تنشها در روابط اعضای خانواده نیز نقش مهمی در نحوه‌ی انجام تکالیف به‌وسیله‌ی دانش‌آموز ایفا می‌کند.
6. اجازه دهید فرزندتان خودش تکالیفش را انجام دهد. اگر دانش‌آموز فرصت فکر کردن و اشتباه کردن را نداشته باشد، چیزی یاد نخواهد گرفت. فرصت اشتباه کردن را از فرزند خود نگیرید. والدین باید با پیشنهادات خود مسیر درست را به فرزندشان نشان دهند و نه اینکه مستقیماً وارد فرایند انجام تکلیف شوند. انجام تکالیف دانش‌آموز به‌وسیله‌ی پدر یا مادرش، فرایند یادگیری او را با اختلالات جدی مواجه می‌کند. به خاطر داشته باشید که یادگیری وظیفه‌ی دانش‌آموز است نه پدر و مادر او.
7. انگیزه‌دهنده و نظارت‌کننده باشید. والدین باید دو نقش "انگیزه‌بخشی" و "نظارت" را هم‌زمان ایفا کنند. دربارهی تکالیف و امتحانات فرزندتان با او صحبت کنید، تکالیف انجام‌شده‌ی او را بررسی کنید و همیشه برای بیان سؤالات و دغدغه‌هایش در دسترس باشید.
8. الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید. آیا تابحال فرزندتان شما را در حالی که کتابی در دست داشته‌اید و مشغول مطالعه‌‌ی آن بوده‌اید، دیده است؟ فرزندان بیش از آنکه به نصیحتهای والدینشان گوش کنند به رفتار آنها توجه می‌کنند بنابراین با رفتار خود برای فرزندتان الگوسازی کنید.
9. قدردان تلاشهای فرزند خود باشید. نشان دهید که برای تلاشهای تحصیلی فرزند خود ارزش قائل هستید و در این راه از اقدامات ابتکاری استفاده کنید. برای مثال پروژه‌ی فرزندتان را که موردتوجه معلمش قرار گرفته و نمره‌ی بالایی کسب کرده است، روی دیوار خانه نصب کنید تا بداند زحمات او برای شما ارزش دارد. همچنین در صحبتها و گپهای خود با اقوام و آشنایان از دستاوردهای تحصیلی فرزند خود سخن به میان آورید.
10. اگر مشکل تکلیف فرزندتان ادامه‌دار بود، درخواست کمک کنید. اگر فرزندتان در انجام تکالیفش با مشکلات ادامه‌داری رو‌به‌رو است که نمی‌توانید به تنهایی آنها را حل کنید، حتماً با معلم و مشاوران مدرسه‌ی وی صحبت کنید و این مشکلات را با آنها در میان گذارید. در بسیاری از موارد این مشکلات جدی نیستند و با رسیدگی دقیق‌تر و تعامل بیشتر حل می‌شوند.
منبع: www.kidshealth.org
تیم تحقیق و پژوهش سمیم